جشن سده ( دهم بهمن ماه ) مبارک ......

آتش جشن سده ، آتش مهر وطن است

کاندرین ملک نخواهد که شب تار بود

در چنین جشن طرب ، آری خورشید دگر

گر بتابد ز دل خاک ، سزاوار بود

خرم است این سده و شادروان باد که گفت :

"شب جشن سده را حرمت بسیار بود "

                                             محمد دبیری سیاقی

سده واژه ای فارسی است. در پهلوی باید به شکلی از این اشکال : ست ، ستگ ، سذک  و یا سذ بوده باشد . در فارسی میانه و فارسی باستان و اوستا واژِه ی ست به معنی سد ، عدد سد می باشد ، چنانکه در فارسی نیز سده به معنی سد سال در برابر قرن به کار می رود .....

اما وجه تسمیه ی این جشن ، یعنی جشن سده چیست ؟ یک رشته از تاویلات و انگیزه ها به همان عدد سد می رسد و مربوط است به موقعیت های فصلی . ایرانیان باستان سال را به دو فصل تقسیم می کردند ؛ تابستان بزرگ = همه که هفت ماه بود ، از آغاز فروردین تا پایان مهرماه و زمستان بزرگ = زینه که از اول آبان ماه شروع و به پایان اسفندماه می رسید . ایرانیان باستان ،این روز را فرخنده می دانستند و در آن به جشن و پایکوبی و برافروختن آتش می پرداختند. شاید جشن چهارشنبه سوری کنونی، بازمانده ای از جشن سده باشد. نام این جشن را از آن روز سده گذاشتند که پنجاه روز و پنجاه شب به جشن نوروز مانده است. چنانکه از کتاب ها و اسناد تاریخی برمی آید جشن سده جنبه دینی نداشته و تمام داستان های مربوط به آن غیردینی است و بیشتر جشنی کهن و ملی به شمار می آید و وارث حقیقی جشن سده نه فقط زرتشتیان، بلکه همه ایرانیان اند، میراثی که به بسیاری از کشورهای همسایه نیز راه یافت.

برگرفته شده از کتاب ، جشن های آتش ؛هاشم رضوی.